Làm bạn với con – Không dễ, nhưng luôn xứng đáng

Trong guồng quay hối hả của cuộc sống hiện đại, có một câu hỏi mà dường như mọi bậc cha mẹ đều trăn trở: “Làm thế nào để thực sự kết nối với con?” Chúng ta không chỉ muốn là người nuôi nấng, dạy dỗ mà còn khao khát trở thành một người bạn, một người đồng hành mà con có thể tin tưởng và sẻ chia mọi điều. Hành trình “làm bạn với con” không hề bằng phẳng. Nó đầy thử thách, đòi hỏi sự kiên nhẫn và tinh tế, nhưng phần thưởng nhận lại thì vô cùng xứng đáng.

Vậy làm thế nào để xây dựng một tình bạn đích thực với con mà không xóa nhòa ranh giới, không trở nên quá nuông chiều hay áp đặt?

Thử thách của việc làm bạn với con

Trước hết, chúng ta cần thừa nhận rằng việc này không hề dễ dàng. Khoảng cách thế hệ, sự khác biệt trong tư duy, áp lực từ công việc và cuộc sống khiến cha mẹ đôi khi mệt mỏi và dễ dàng quay về với lối mòn “quyền uy”: ra lệnh, cấm đoán và áp đặt.

Mặt khác, một số phụ huynh vì quá mong muốn làm bạn với con mà lại rơi vào một cái bẫy khác: nuông chiều vô điều kiện. Họ sợ làm con phật lòng, sợ mất đi sự kết nối mong manh nên chấp nhận mọi yêu cầu, bỏ qua những lỗi lầm. Cả hai thái cực này đều không tạo ra một mối quan hệ lành mạnh. Áp đặt tạo ra sự xa cách và nổi loạn, còn nuông chiều tạo ra những đứa trẻ thiếu kỷ luật và không biết tôn trọng giới hạn.

Con đường xây dựng tình bạn bền vững

Vậy đâu là con đường ở giữa, nơi cha mẹ vừa là người dẫn đường tin cậy, vừa là một người bạn thấu hiểu?

1. Lắng nghe chủ động và không phán xét

Đây là nền tảng của mọi tình bạn. Khi con chia sẻ, hãy thực sự lắng nghe. Điều đó có nghĩa là cất điện thoại đi, tắt tivi, nhìn vào mắt con và tập trung vào câu chuyện của chúng. Quan trọng hơn cả, hãy lắng nghe để thấu hiểu, chứ không phải để tìm lỗi sai và phán xét. Thay vì vội vàng nói: “Con làm thế là sai rồi”, hãy thử hỏi: “Điều gì đã khiến con hành động như vậy?” hoặc “Lúc đó con cảm thấy thế nào?”. Khi con cảm thấy an toàn và được tôn trọng, chúng sẽ sẵn sàng mở lòng hơn.

2. Tạo ra “không gian an toàn” để chia sẻ

Con trẻ cần biết rằng chúng có thể tìm đến bạn ngay cả khi mắc sai lầm lớn nhất. Hãy cho con thấy rằng tình yêu thương của bạn là vô điều kiện, dù hành động của con có thể sai. Hãy phân biệt rõ ràng giữa hành vi và con người. Bạn có thể không đồng tình với việc con làm, nhưng bạn vẫn luôn yêu thương con. Một câu nói như: “Mẹ/Bố không vui về việc con đã làm, nhưng chúng ta hãy cùng nhau tìm cách giải quyết nhé” sẽ có sức mạnh hơn ngàn lời chỉ trích.

3. Tôn trọng sự khác biệt và không gian riêng

Con không phải là một phiên bản thu nhỏ của chúng ta. Chúng có sở thích, quan điểm và vòng bạn bè riêng. Việc làm bạn với con không có nghĩa là xâm phạm vào không gian riêng tư hay cố gắng biến con thành người mà mình mong muốn. Hãy tôn trọng những lựa chọn của con (tất nhiên trong khuôn khổ an toàn), gõ cửa trước khi vào phòng, và chấp nhận rằng con có thể thích một thể loại nhạc hay một bộ phim mà bạn không thể hiểu nổi. Sự tôn trọng đó chính là thông điệp mạnh mẽ rằng bạn coi con là một cá thể độc lập.

4. Cùng nhau trải nghiệm, thay vì chỉ dạy dỗ

Tình bạn được xây dựng dựa trên những kỷ niệm chung. Thay vì chỉ đứng ở vị trí người dạy dỗ, hãy tham gia vào thế giới của con. Cùng con chơi một ván game, cùng xem một bộ phim hoạt hình, cùng nấu một món ăn… Những hoạt động này không chỉ giúp bạn hiểu hơn về sở thích của con mà còn tạo ra những khoảnh khắc vui vẻ, gắn kết tự nhiên. Chính trong những lúc đó, con sẽ nhìn bạn như một người đồng đội, chứ không chỉ là một vị phụ huynh nghiêm khắc.

5. Giữ vững vai trò làm cha mẹ khi cần thiết

Làm bạn không có nghĩa là từ bỏ vai trò và trách nhiệm của cha mẹ. Bạn vẫn là người thiết lập các quy tắc, các giới hạn về an toàn, sức khỏe và đạo đức. Sự khác biệt nằm ở cách bạn thực hiện điều đó. Thay vì ra lệnh một cách độc đoán, hãy giải thích lý do đằng sau các quy tắc. Khi con vi phạm, hãy để chúng đối mặt với những hệ quả tự nhiên một cách nhất quán. Một người bạn tốt cũng là người thẳng thắn chỉ ra lỗi sai và giúp bạn mình trở nên tốt hơn. Vai trò cha mẹ cũng vậy, nhưng được thực hiện bằng tình yêu thương và sự tôn trọng.

Lời kết

Hành trình làm bạn với con là một cuộc đầu tư dài hạn vào mối quan hệ quý giá nhất cuộc đời. Nó đòi hỏi chúng ta phải không ngừng học hỏi, điều chỉnh và quan trọng nhất là đặt tình yêu thương làm kim chỉ nam. Sẽ có những lúc bất đồng, những lúc mệt mỏi, nhưng khi con bạn, ở tuổi thiếu niên nổi loạn hay khi đã trưởng thành, vẫn tìm đến bạn đầu tiên để sẻ chia niềm vui và trút bầu tâm sự, bạn sẽ biết rằng mọi nỗ lực của mình đều hoàn toàn xứng đáng. Bởi vì có được một người bạn tri kỷ trong chính gia đình mình là món quà vô giá mà không gì có thể sánh bằng.